در این زمینه مناطق آزاد کشور جزو پرچمداران برپایی این قبیل رویدادها هستند و برگزاری جشنواره‌ها را طول سال با عناوین مختلف در تقویم فرهنگی-گردشگری خود گنجانده‌اند.
سازمان منطقه آزاد چابهار نیز طی سال‌های اخیر، در تابستان و با شروع فصل مونسون به برگزاری جشنواره مبادرت ورزیده است که با نگاهی دقیق به تاریخچه کوتاه اما پربار جشنواره مونسون متوجه می‌شویم که این سازمان باهدفی والا و با نگاهی ملی و فراملی به این رویداد نگریسته و هرسال با بالاتر بردن کیفیت و گنجاندن بخش‌های متفاوت، بر جذابیت آن افزوده است.
امسال نیز جشنواره تابستانی مونسون باهدف معرفی آداب‌ورسوم، موسیقی، غذاهای محلی، سوزن‌دوزی بلوچی و سایر صنایع، شناخت بیشتر از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های گردشگری همراه با برنامه‌های شاد و متنوع فرهنگی-هنری از ۲۵ تا ۲۹ مردادماه برگزار شد. این جشنواره همراه با برنامه‌های شاد و متنوع فرهنگی و هنری و برپایی نمایشگاه عرضه کالاهای متنوع با استقبال چشمگیر مردم روبه‌رو شد.
جشنواره مونسون 98 متفاوت و همراه با برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری برگزار شد و مورد استقبال خوب علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر منطقه قرار گرفت. اجرای دهل و سرنا قصرقند و رقص دوچاپی به‌عنوان هنر موسیقی این شهرستان ازجمله برنامه‌های شاد این رویداد فرهنگی هنری بود. آداب، رسوم و باور شهرستان نیکشهر با اجرای موسیقی پیرپتر، برنامه‌های شاد کمدی، اجرای مسابقه جذاب و هیجان‌انگیز برای خانواده‌ها، اجرای موسیقی سنتی و پاپ و تجلیل از پیشکسوتان هنری باهدف حمایت و پاسداشت از خدمات آنان نیز در طول این برنامه انجام شد.
همچنین برگزاری روز فرهنگ و هنر شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان در شب‌های جشنواره تابستانی مونسون منطقه آزاد چابهار مورد استقبال قرار گرفت و موجب رضایت‌مندی هنرمندان و مردم شد.
ضمن اینکه برگزاری جشنواره غذا نیز یکی بخش‌های جذاب و مهیج امسال بود که با استقبال پرشور مردم، سرآشپزها و بانوان هنرمند سیستان و بلوچستان برای اولین بار برپا گردید.
جشنواره مونسون می‌تواند یکی از رویدادهای مهم ملی کشور شود
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص جشنواره مونسون 98 و ویژگی‌های این رویداد نسبت به سال‌های گذشته اظهار نمود: با توجه به اینکه چابهار یکی از کانون‌های مهم گردشگری در جنوب کشور محسوب می‌شود، همه‌ساله پذیرای گردشگران زیادی از اقصی نقاط کشور حتی خارج از کشور می‌باشد.
همزمان با آغاز بادهای خنک مونسون در سواحل بندر چابهار که از اقیانوس هند به این منطقه سرازیر می‌شوند، آب‌وهوای خنکی بر این منطقه حاکم شده، به همین دلیل مدیرعامل محترم سازمان منطقه آزاد چابهار با این رویکرد که بتوان در این برهه زمانی خاص و متفاوت نسبت به دیگر مناطق، آغازگر یک رویداد بسیار مهم در سطح کشور تحت عنوان مونسون و جشنواره مونسون باشیم، دستورات لازم را مبنی بر برپایی این جشنواره مبذول نمودند.
منطقه چابهار با داشتن جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری خاص خود دراین‌بین می‌تواند محور گردشگری بسیار متفاوتی باشد. این منطقه باوجود سواحل زیبای دریا و تلاقی کویر و دریا از یک سمت، کوه‌های مریخی و بندر زیبای بریس گواتر و جنگل‌های حرا از سمت دیگر، فرصتی است برای استفاده مناسب آن در فصل تابستان تا بتوان یک رویداد بزرگ را در این منطقه تعریف کرد. امسال هم جشنواره مونسون با سه محور بسیار خاص برگزار شد که ازجمله محورهای این جشنواره، برگزاری نمایشگاه منطقه‌ای صنایع‌دستی با شرکت هنرمندان داخل و خارج از استان و اجرای موسیقی سنتی توسط هنرمندان محبوب استان سیستان و بلوچستان در هشت شب متفاوت بود. همچنین رویداد خاص و ویژه امسال جشنواره مونسون، که باهدف توسعه گردشگری خلاق در بخش غذاهای سنتی منطقه و با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این حوزه برگزار شد که مورد استقبال مردم قرار گرفت. برگزاری اینگونه جشنواره‌ها و استفاده از ظرفیت‌های منطقه با توجه به دارا بودن غنای فرهنگی در بخش‌های مختلف از قبیل غذاهای سنتی و دریایی، هرساله و در فصول خاص می‌تواند گردشگران علاقه‌مند زیادی را به این منطقه سرازیر کند و منجر به کشف ناشناخته‌های سنتی منطقه در بخش‌های مختلف مانند غذاهای سنتی، مکان‌های گردشگری بکر و حتی آداب‌ورسوم مردم منطقه نیز شود. با توجه به برگزاری این جشنواره در بعد وسیع می‌تواند به‌عنوان یکی از رویدادهای مهم ملی کشور مطرح شود.
جشنواره مونسون، فرصتی برای معرفی بیشتر چابهار به گردشگران بود
عدنان حسینی درباره بخش موسیقی جشنواره مونسون گفت: درخصوص موسیقی و وجه تمایز آن، بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان سیستان و بلوچستان در این بخش بود.
با توجه به مدت‌زمان اجرای این برنامه و در جهت بهتر برگزار شدن و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی و هنری استان، برنامه هر شب به یک یا دو شهرستان اختصاص پیدا کرد که به فرهنگ و هنر و موسیقی آن منطقه پرداخته شد و با استقبال گردشگران و بازدیدکنندگان مواجه گردید و لحظات مفرح و جذابی را برای آنان رقم زد. هنرمندان برنامه از شهرستان‌های چابهار، سراوان، ایرانشهر، سرباز، نیکشهر، قصرقند، زاهدان، خاش و حوزه سیستان به معرفی هنرهای بومی و محلی خود پرداختند. همچنین برنامه‌های طنز، باعث زیباتر شدن این جشنواره به‌یادماندنی شد.
یکی از بخش‌های جالب‌توجه جشنواره مونسون، تجلیل از هنرمندان فاخر استان سیستان و بلوچستان در بخش‌های مختلف فرهنگی هنری بود.
آیین اختتامیه این جشنواره نیز با هنرنمایی هنرمندان مختلف استان ازجمله موسیقی و شعر و همچنین تجلیل از جوانان هنرمند استان بود تا هم مشوق و نور امیدی باشد برای آنها تا راه گذشتگان خود را ادامه دهند و باعث ماندگاری هنر بومی منطقه باشند و هم بتوانند با اجرای برنامه‌های شاد و متنوع در حوزه موسیقی سنتی، گردشگران فراوانی را به منطقه جذب کنند. سازمان منطقه آزاد چابهار با برگزاری این جشنواره، بستر مناسبی را جهت نشان دادن استعدادها و ظرفیت‌های هنری آنها به وجود آورد تا هنر خود را به معرض دید عموم قرار دهند.
جشنواره مونسون با توجه به برنامه‌های شاد و متنوعی که داشت، مورد استقبال بسیار خوب مردم قرار گرفت تا آنان ساعات خوشی را با خانواده خود و فارغ از هیاهوی روزانه و مشکلات در کنار هنرمندان و همچنین هوای بسیار مطبوع دریا داشته باشند
محل برگزاری جشنواره مونسون امسال در محل نمایشگاه‌های دائمی و بین‌المللی سازمان منطقه آزاد چابهار در نظر گرفته‌شده بود. سازمان با ترسیم برنامه چشم‌انداز کوتاه‌مدت خود سعی دارد تا در راستای عمل به رسالت‌های اصلی خود با ایجاد خانه فرهنگ و همچنین ساخت فضاهای فرهنگی و هنری در جهت شکوفایی هنرهای جوانان اقدام به ایجاد این مکان‌ها نماید.
سازمان منطقه آزاد چابهار، زمینه‌ساز معرفی هنر فاخر سوزن‌دوزی به دنیا
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص مراسم اهدا گواهی‌های حضور به شرکت‌کنندگان در کارگاه‌های جشنواره مد و لباس فجر اظهار کرد: هشتمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر در بهمن‌ماه سال گذشته باهدف اصلی تجاری‌سازی و برندسازی سوزن‌دوزی اصیل و ناب بلوچی و راهیابی ایران به بازارهای جهانی و مطرح‌شدن این جشنواره، در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی چابهار برگزار شد که تمرکز اصلی بر روی نقوش محلی سوزن‌دوزی بلوچستان بود. در این جشنواره حدود ۱۸ کشور حضور داشتند که تبادل هنر و دانش صنعتگران بلوچ ایران با صنعتگران دیگر کشورها از اهداف مهم این جشنواره بود. البته در حاشیه این جشنواره، کارگاه‌های آموزشی هم‌اندیشی طراحی و اجرای مد و لباس با حضور اساتید خارجی از دانشگاه‌های فرانسه و ایتالیا و همچنین فعالان بومی این صنعت در استان سیستان و بلوچستان نیز برگزار شد. در این جشنواره به هنرآموزان شرکت‌کننده در کارگاه‌های آموزشی گواهی حضور از سوی سازمان منطقه آزاد با حضور مدیرعامل محترم سازمان و خانم مونا تلاشان دبیر جشنواره اهدا شد.
یکی از پیامدهای مهم جشنواره مد و لباس فجر، ایجاد مدرسه عالی هنر صنایع خلاق مکران بود که در حال حاضر شروع به کارکرده و به‌صورت فعال هنرجو می‌پذیرد. چابهار به‌عنوان یک کانون مهم آموزش هنرهای عالی می‌تواند در راستای ایجاد اشتغال، کسب‌وکار و اشتغال پایدار در این حوزه برنامه مدونی داشته باشد و زمینه معرفی هنر فاخر سوزن‌دوزی در سطح ملی و بین‌المللی توسط سازمان منطقه آزاد چابهار باشد.
تعامل میان هنرمندان و صنعتگران کشور، هدف اصلی جشنواره مونسون
حسینی درباره بخش صنایع‌دستی جشنواره مونسون و همچنین استقبال و حضور سایر استان‌ها و دیگر مناطق آزاد کشور گفت: نمایشگاه منطقه‌ای صنایع‌دستی، سوغات و هدایای سازمان منطقه آزاد چابهار با حضور ۷۰ غرفه از صنعتگران شهرها و استان‌های مختلف کشور در جشنواره مونسون کار خود را از تاریخ بیست و چهارم مردادماه شروع و تا بیست و نهم همان ماه به مدت پنج شب ادامه داشت. مهم‌ترین هدف از ایجاد این نمایشگاه معرفی، اشتغال و فروش محصولات صنایع‌دستی در استان سیستان و بلوچستان بود که در این نمایشگاه منطقه‌ای، ۱۰ استان و ۴ منطقه آزاد صنعتی-تجاری از کل کشور حضور داشتند. استان‌های شرکت‌کننده از تهران، اصفهان، کرمان، هرمزگان، فارس، خراسان رضوی و مناطق آزاد انزلی، اروند و قشم و همچنین چابهار بودند که در این نمایشگاه تعداد ۱۸ غرفه مربوط به خود شهرستان چابهار اختصاص داشت. رونق و تحول جدید در حوزه صنایع‌دستی و همچنین حضور صنعتگران چابهار به تعداد انبوه بود. همچنین شهرهای دیگر استان با توجه به غنی بودن و تنوع هنرهای بومی و سنتی، زیبایی خاصی به این نمایشگاه بخشیده بودند.
هدف مهم دیگر جشنواره، ایجاد تعامل بین هنرمندان و صنعتگران استان با دیگر نقاط کشور بود تا بتوانند علاوه بر بازاریابی، به معرفی فرهنگ و هنر منطقه خود بپردازند و همچنین بتوانند در طراحی محصولات خود، بهترین طرح را در بازارهای ملی و بین‌المللی ارائه دهند.
سازمان منطقه آزاد چابهار همیشه حامی صنعتگران در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی بوده و تعاونی‌ها و شرکت‌هایی را نیز در این زمینه فعال نموده و همچنین در زمینه بازارهای تجاری هم اقدام به ایجاد فروشگاه‌های صنایع‌دستی کرده است که به‌صورت دائمی مشغول فروش محصولات صنایع‌دستی باشند. این نمایشگاه که با استقبال بی‌نظیر مردم همراه بود، روزانه حدود ۵۰۰ نفر بازدیدکننده داشت.
یکی از اقدامات مؤثر سازمان منطقه آزاد چابهار، اعزام صنعتگران و همچنین فعالان گردشگری به نمایشگاه توانمندی‌های روستاییان و عشایر کشور بود که شهرستان چابهار و سازمان منطقه آزاد در آن حضور فعال داشتند. همچنین بوم‌گردی «دُربلوچ» تحت نظارت این سازمان در نمایشگاه‌ها حضور یافت و ضمن ارائه و نمایش ظرفیت‌های صنایع‌دستی و گردشگری، زمینه ارتباط با سایر صنعتگران و فعالان گردشگری کشور فراهم شد.
برگزاری جشنواره غذا باهدف معرفی غذاهای بومی سیستان و بلوچستان
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص جشنواره غذا مونسون که برای اولین برگزار شد، بیان داشت: جشنواره مونسون امسال با یک رویکرد ویژه و خاص برپا شد و آن رویداد، جشنواره غذا بود که با استقبال پرشور سرآشپزها و کدبانوهای مختلف استان و با حضور انبوه مردم برگزار شد. این جشنواره در دو بخش غذاهای خانگی و مراکز عرضه غذا (رستوران‌ها و هتل‌ها) برگزار شد که حدود ۶۰ نفر از سرآشپزها و کدبانوهای شهرستان چابهار و دیگر شهرستان‌های استان و برخی صنعتگران حاضر در نمایشگاه، در این جشنواره به رقابت و هنرنمایی پرداختند. مهم‌ترین هدف از برگزاری این رویداد (جشنواره غذا)، شناسایی و معرفی غذاهای بومی و محلی استان سیستان و بلوچستان بود که بیش از ۱۰۰ نوع غذای خاص و متفاوت، از غذاهای دریایی گرفته تا غذاهای سنتی خود را ارائه کردند و همچنین مراکز عرضه غذا مانند رستوران‌ها، با حضور خود به غنای این جشنواره افزودند. این جشنواره با حضور داوران مطرح کشوری و باهدف استانداردسازی غذاهای بومی محلی منطقه برگزار شد تا زمینه‌ای باشد برای حضور سرآشپزهای خلاق و توانمند استان سیستان و بلوچستان در برنامه‌های ملی و بین‌المللی.
این برنامه که بانی آن سازمان منطقه آزاد چابهار بود، با استقبال بی‌نظیر مردم همراه شد که در حاشیه این جشنواره، غرفه پارک علم و فناوری دانشگاه بین‌المللی چابهار هم با ایجاد اپلیکیشن‌های فروش غذا و نوع ارتباطاتی که با مراکز عرضه غذا داشتند، توانست زمینه برای توسعه و کسب‌وکار و اشتغال پایدار در بخش غذای خانگی را برای مردم این منطقه فراهم کنند.
ازنظر داوران ملی، این جشنواره یکی از بهترین و متنوع‌ترین جشنواره‌های برگزارشده طی دو سال اخیر در کشور بوده و با توجه به رقابت بسیار نزدیکی که بین شرکت‌کنندگان وجود داشت، داوران نتایج حاصله را به‌صورت فشرده اعلام کردند که درنهایت از بین 60 شرکت‌کننده، 18 نفر در دو بخش غذاهای خانگی و مراکز عرضه غذا با توجه به آیتم‌های تیم داوری انتخاب شدند. قابل‌ذکر است، تمام افرادی که در این جشنواره شرکت کرده بودند از سوی مدیرعامل محترم سازمان با اهدای لوح سپاس تجلیل شدند. نفرات برگزیده‌شده در مقام‌های ممتاز، افتخار و اول تا پنجم بودند که در بعضی مقام‌ها به‌صورت مشترک نفرات انتخاب شدند و علاوه بر جوایز نقدی با لوح سپاس و تندیس سازمان منطقه آزاد در اختتامیه مورد تجلیل مدیرعامل قرار گرفتند.
امیدوارم با این اتفاقات و رویدادهای مهم که هدف آن توسعه کسب‌وکار در زمینه غذای خانگی و ارتباط آن با عنوان فناوری و ارتباطات در بحث غذا و استانداردسازی است، هرساله به‌صورت جدی به‌عنوان رویداد بین‌المللی پیگیری و در دستور کار این سازمان قرار گیرد. با توجه به استقبال بی‌نظیر از این جشنواره، با دستور دکتر کردی، جشنواره‌ای تحت عنوان «جشنواره ملی غذا» در بهمن‌ماه امسال باشکوه خاصی در سطح ملی برگزار خواهد شد که تمام سرآشپزهای ملی کشور می‌توانند در این رویداد شرکت کنند.
قطعاً این موضوع می‌تواند باعث توسعه پایدار و شروع فصل جدیدی از گردشگری و گردشگری غذا باشد که در حال حاضر در تمام دنیا مطرح است در این منطقه نیز می‌تواند باعث رونق اقتصاد در این بخش گردد.
بااینکه در سطح شهرستان چابهار جذابیت‌ها و جاذبه‌های زیادی وجود دارد، سازمان وارد عرصه جدیدی از گردشگری می‌شوید و با ایجاد بانک گردشگری غذا، می‌توان به گردشگران این منطقه فصل جدیدی از آن را نشان و در کنار توریسم ورزشی، توریسم طبیعی و توریسم تاریخی قرارداد.
امیدواریم با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های شهرستان چابهار و قرارگیری آن در حاشیه اقیانوس هند، با رویکردی ویژه به بحث گردشگری و استانداردسازی غذا بپردازیم و قطعاً هدف این است که بتوان تمام غذاهای بومی، محلی و سنتی که تعدادشان بیشتر از این است که در این جشنواره شرکت کردند را شناسایی و استانداردسازی نماییم و همچنین هدف مهم دیگر این است که غذاهای ناشناخته استان را در میراث معنوی و ناملموس کشور ثبت شوند و یک شناسنامه بسیار دقیقی از آن را ارائه داد.
اراده سازمان منطقه آزاد چابهار بر این است که بتوان گردشگری خلاق غذا را در شهرستان چابهار توسعه داد و یکی از دلایل سفر گردشگران به استان سیستان و بلوچستان به‌ویژه شهرستان چابهار را درواقع بحث توریسم غذا دانست و به بهانه غذا، گردشگران زیادی را به این منطقه سوق داد.
گردشگری غذا، در توسعه پایدار و رونق گردشگری چابهار اثرگذار است
حسینی با اشاره به اینکه گردشگری غذا، در توسعه پایدار و رونق گردشگری چابهار اثرگذار خواهد بود، تأکید کرد: نظر به اینکه گردشگری غذا می‌تواند باعث پیوند تاریخ و فرهنگ مردم با گردشگران شود، قطعاً در چابهار هم این اتفاق می‌تواند رخ دهد، همان‌طور که بسیاری از کشورها بحث گردشگری غذا را در سیاست‌های خود قرار داده‌اند و در نظر دارند تا گردشگری غذا را به‌طور عام و گردشگری غذای بومی را به‌طور خاص برنامه‌ریزی و توسعه دهند. با توجه به تنوع اقلیمی استان سیستان و بلوچستان و وجود بادهای موسمی در شهرستان چابهار، گردشگری غذا هم می‌تواند یک فرصت مناسب برای مردم منطقه ایجاد کند و با توجه به اینکه غذاهای محلی سیستان و بلوچستان در طول تاریخ دستخوش تغییرات نبوده و اصالت خود را حفظ کرده‌اند، می‌تواند شناسنامه‌دار و استانداردسازی شود و از طریق برگزاری این جشنواره‌ها و فستیوال‌های غذایی، گردشگرانی که به دنبال تنوع غذایی هستند را در محیط‌های کاملاً سنتی جذب نمود.
با عنایت به اینکه استان سیستان و بلوچستان دارای پتانسیل‌های مناسب در بخش گردشگری غذایی می‌باشد و یکی از استان‌های گردشگرپذیر در این حوزه است، می‌توان با تقویت این صنعت و توریسم غذایی در چابهار، گام مهمی را برداشت و همچنین در جهت نیل به اهداف توسعه گردشگری و درواقع شهری را در این منطقه پیشرفت داده و بتوان با یک استراتژی بسیار مناسب هم بازاریابی بسیار مناسبی برای هتلداران و تفریحگاه‌ها ایجاد و هم انواع غذاهای متنوعی که در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد را معرفی کنیم. همچنین توسعه پایدار اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی در افزایش غذا می‌تواند عامل بسیار مهمی برای تبدیل منطقه به مقصدهای گردشگری شود و هم غذاهای سنتی احیا و هم‌غذای خود را به مردم جهان معرفی کنند.
کشورمان خصوصاً استان سیستان و بلوچستان با توجه به تنوع غذایی خود و بر طبق گواه محققین و اسناد تاریخی، دارای غنی‌ترین سفره‌های غذایی هستند که از مهم‌ترین اهداف و برنامه‌هایی که سازمان منطقه آزاد چابهار در پیش روی خود دارد، این است که بتوان محصولات غذایی بومی را شناسایی و ترویج دهد و برنامه را در جهت سودآوری و توسعه پایدار و همچنین کیفیت بالای آن، نوآوری و سوق داد و امیدواریم با حمایت و پشتیبانی سازمان برای حفظ غذاهای بومی به‌عنوان یک میراث کهن و نیز توسعه گردشگری غذا در شهرستان چابهار گام‌های مثبتی برداشته شود.
ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع، با برگزاری جشنواره‌ها در چابهار
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص برنامه‌ها و اهداف سازمان در جهت هر چه متفاوت‌تر شدن جشنواره چابهار در آینده تصریح کرد: مهم‌ترین اهداف این رویدادها این است که بتوان فرصت‌های شغلی متنوعی ایجاد نمود و زمینه تعامل بین گردشگران و جامعه محلی را ایجاد کرد که درواقع ساختارهای زیربنایی و تشکیلاتی مناسب باعث توسعه صنایع‌دستی و افزایش درآمد مردم خواهد شد.
پیامدهای برگزاری اتفاقات خوب در منطقه این است که بتوان در فصل نوروز و مونسون از بخش خصوصی به‌منظور ایجاد تورهای گردشگری و یا ورزشی در این منطقه استفاده و حمایت کرد.
مرضیه حسینی / هفته نامه مناطق آزاد
