گروه اقتصادی خبرگزاری فارس؛ پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان که از سال ۱۳۸۹ کلید خورده، به عنوان یک طرح زیرساختی حیاتی برای توسعه اقتصادی و تجاری شرق ایران در حال پیشرفت است. این پروژه با طول حدود ۶۳۴ کیلومتر، اتصال بندر شهید بهشتی چابهار، تنها بندر اقیانوسی کشور، به شبکه ریلی کشور را ممکن می‌سازد و بدین ترتیب، بستر مناسبی برای توسعه ترانزیت ریلی و مبادلات تجاری فراهم می‌کند.در جلسه‌ای که به بررسی آخرین وضعیت پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان با حضور وزیر راه و شهرسازی و فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در روز گذشته (7 مرداد) برگزار شد، فرزانه صادق، بر ضرورت اتمام این پروژه تا پایان سال جاری تأکید کرد. وی گفت: باید عزم خود را برای اتمام پروژه جزم کنیم و از روش‌های مختلف برای تأمین مالی آن استفاده کنیم.این پروژه به بهانه مشکلات مالی و کمبود اعتبارات، با تأخیرهایی مواجه شده است. اما با توجه به اهمیت آن در ایجاد کریدور شمال-جنوب و اتصال آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد، مسئولان عزم خود را برای تکمیل آن جزم کرده‌اند. در حال حاضر، پیشرفت پروژه به طور میانگین به ۸۲ درصد در بخش چابهار-نیکشهر و ۶۱ درصد در بخش نیکشهر-ایرانشهر رسیده است.احداث این خط ریلی در دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم‌بندی شده است که از چابهار آغاز و به زاهدان می‌رسد. وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد که باید تمام تلاش‌ها معطوف به اتمام پروژه باشد و اقدامات لازم برای جلوگیری از بازگشت مشکلات مالی و تأمین منابع مالی مورد نیاز انجام گیرد.
پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان نه‌تنها بر رشد اقتصادی منطقه تأثیر خواهد گذاشت، بلکه امکان اتصال به کریدورهای بین‌المللی و تقویت مبادلات تجاری با کشورهای همسایه را نیز فراهم می‌کند. به گفته مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، این خط ریلی می‌تواند تحولات بزرگی در جابه‌جایی کالا از بندر چابهار به سایر نقاط ایران و کشورهای منطقه ایجاد کند و ظرفیت ترانزیت کالا را به‌شدت افزایش دهد.این پروژه همچنین می‌تواند به‌عنوان بخشی از کریدور شرق-غرب و متصل به کریدور ۶۰ میلیارد دلاری چین-پاکستان (CPEC) مطرح شود. با توجه به موقعیت جغرافیایی بندر چابهار، این پروژه می‌تواند نقشی کلیدی در گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی ایفا کند.
به علاوه، پروژه راه‌آهن چابهار-سرخس نیز در حال حاضر در مراحل اجرایی پیشرفته‌ای قرار دارد و به عنوان یک کاتالیزور برای تحول اقتصادی و ترانزیتی در شرق ایران محسوب می‌شود. استاندار خراسان جنوبی نیز بر اهمیت این پروژه به‌عنوان شریان حیاتی در تقویت زیرساخت‌های ترانزیتی و توسعه متوازن در کشور تأکید کرده است.به گفته کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت حسن کریم‌نیا، ورود بخش غیردولتی به سرمایه‌گذاری و اپراتوری شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب (خط ریلی چابهار-زاهدان-سرخس)، تحول شگرفی در امنیت و توسعه شرق کشور ایجاد خواهد شد.این تغییروتحول می‌تواند به اشتغال‌زایی، همبستگی منافع اقتصادی برای افزایش انعطاف‌پذیری در برابر تحریم‌ها، احیای نقش فعال در زنجیره ارزش منطقه‌ای و فراتر از آن تنظیم منافع مشترک مردم با دولت و حاکمیت منجر شود.در نهایت، پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان به‌عنوان یک طرح ملی، نه‌تنها به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک کاتالیزور برای رشد اقتصادی و تقویت ارتباطات تجاری ایران با کشورهای همسایه عمل کند. با اتمام این پروژه که چشم‌انتظاری ۱۵ ساله به همراه دارد، انتظار می‌رود تحولات مثبتی در اقتصاد سواحل مکران و ترانزیت کالا در جنوب شرق کشور شکل بگیرد و به تحقق اهداف توسعه پایدار در این منطقه کمک شایانی نماید.گفتنی است براساس مصوبه هیأت دولت در خصوص طرح توسعه شرق کشور و همچنین طرح توسعه سواحل مکران، احداث راه آهن چابهار - زاهدان به طول حدود ۶۳۴ کیلومتر در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است.
پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان با هدف ایجاد کریدور شمال - جنوب در شرق کشور و اتصال بندر شهید بهشتی چابهار به شبکه ریلی کشور و همچنین بهره‌مندی از مزایای ترانزیت ریلی کشور، از طریق اتصال آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد اقیانوسی طراحی و عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۹۲ آغاز شد.احداث این خط ریلی در دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم بندی شده که از چابهار آغاز و پس از عبور از شهرهای نیکشهر، ایرانشهر و خاش به شهر زاهدان منتهی می‌شود.ارزش روز این پروژه ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شده که بخش اول آن، خط ریلی چابهار- نیکشهر به طول ۱۴۴ کیلومتر، ۸۲ درصد پیشرفت دارد. بخش دوم این پروژه یعنی نیکشهر- ایرانشهر نیز با ۱۸۲ کیلومتر طول کلی به ۶۱ درصد رسیده است و بخش سوم، ایرانشهر- خاش به طول ۱۵۱ کیلومتر دارای پیشرفت ۸۸ درصدی است.
محمد کریمی
